Trong bài phát biểu mới nhất, Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ (Fed) Jerome Powell tuyên bố Fed giữ nguyên mức lãi suất chính sách trong biên độ 4.25–4.5%, trong bối cảnh nền kinh tế vẫn cho thấy những dấu hiệu ổn định nhưng rủi ro về lạm phát và bất định vĩ mô đang tăng cao.
Powell thừa nhận GDP quý 1 giảm nhẹ do nhập khẩu tăng mạnh trước lo ngại thuế quan, nhưng các thông số cốt lõi như Private Domestic Final Purchases (PDFP) vẫn tăng 3%. Lạm phát (PCE) đang ở mức 2.3% (lõi 2.6%), và dù đã hạ nhiệt từ đỉnh cao năm 2022, nhưng Fed nhận định các nguyên nhân bất ổn như thuế quan có thể khiến lạm phát trở lại.
Trước nguy cơ này, Fed quyết định không thay đổi lãi suất nhưng sẽ "tiếp tục thu hẹp bảng cân đối".
Sau những năm QE (nới lỏng tiền để ứng phó với COVID-19), bảng cân đối của Fed đã phình to vượt 8.5 nghìn tỷ USD vào đầu 2022. Từ giữa 2022, Fed chuyển sang chính sách QT (quantitative tightening), với mục tiêu rút bớt thanh khoản khỏi hệ thống tài chính.
Việc "giảm bảng cân đối" được Fed thực hiện bằng cách để cho các trái phiếu và chứng khoán đảm bảo bằng thế chấp (MBS) trong danh mục tài sản đến hạn thanh toán mà không tái đầu tư. Nghĩa là khi Fed thu được tiền gốc từ trái phiếu đáo hạn, họ không mua lại trái phiếu mới, mà để lượng tiền đó rút ra khỏi hệ thống.
Khác với việc tăng lãi suất — vốn tác động gián tiếp đến tín dụng và tiêu dùng — QT là cách trực tiếp để thu hẹp cung tiền, làm giảm khối lượng tiền trong lưu thông. Đây là một công cụ bổ sung để kiểm soát lạm phát, đặc biệt khi Fed muốn giữ lãi suất ở mức cao nhưng không tiếp tục tăng thêm.
Việc Fed tiếp tục thu hẹp bảng cân đối trong bối cảnh chưa rõ xu hướng lạm phát cho thấy họ đang chuẩn bị các công cụ mang tính phòng thủ, sẵn sàng hành động nếu kỳ vọng lạm phát bị mất neo hoặc rủi ro vĩ mô tăng lên bất ngờ.
Timeline: Từ QE sang QT
- Tháng 3/2020: Fed khởi động lại chương trình QE quy mô lớn để ứng phó với khủng hoảng COVID-19. Mỗi tháng mua vào khoảng 80 tỷ USD trái phiếu chính phủ và 40 tỷ USD MBS.
- Tháng 11/2021: Fed bắt đầu giảm dần quy mô mua tài sản (tapering) khi lạm phát vượt mục tiêu.
- Tháng 3/2022: Fed chấm dứt hoàn toàn chương trình QE. Đồng thời bắt đầu nâng lãi suất lần đầu tiên sau đại dịch.
- Tháng 6/2022: Fed chính thức khởi động QT, không tái đầu tư toàn bộ trái phiếu đáo hạn. Mức thu hẹp ban đầu: 47.5 tỷ USD/tháng.
- Tháng 9/2022: Tăng tốc QT lên 95 tỷ USD/tháng, bao gồm 60 tỷ USD trái phiếu chính phủ và 35 tỷ USD MBS.
- 2023–nay: QT duy trì đều đặn, bảng cân đối giảm từ đỉnh 8.9 nghìn tỷ USD về khoảng 7.4 nghìn tỷ USD giữa năm 2024 và tiếp tục giảm.
Chu kỳ QT hiện tại là một trong những nỗ lực lớn nhất của Fed trong lịch sử để rút bớt thanh khoản khỏi nền kinh tế mà không gây chấn động tài chính quy mô lớn.
