Cuối tuần trước, Cục Dự trữ Liên bang (Fed) bất ngờ xác nhận Thống đốc Adriana D. Kugler đã nộp đơn xin từ chức, hiệu lực từ ngày 08/08/2025. Dù lá thư của bà nhấn mạnh “vinh dự được phục vụ trong giai đoạn quan trọng” trước khi trở lại giảng dạy tại Đại học Georgetown, việc bà rời nhiệm sở gần sáu tháng trước khi nhiệm kỳ kết thúc lập tức thổi bùng những tranh luận về tính độc lập của Fed cũng như triển vọng của đồng USD.
Động thái này mở ra một ghế trống sớm hơn dự kiến trong Hội đồng Thống đốc gồm bảy thành viên – cơ quan nắm quyền biểu quyết thường trực tại Ủy ban Thị trường Mở Liên bang (FOMC). Nhiệm kỳ của Chủ tịch Jerome Powell sẽ hết hạn vào tháng 05/2026, trong khi Tổng thống Donald Trump đã nhiều lần chỉ trích Fed “không cắt lãi suất đủ nhanh”. Việc có thêm suất bổ nhiệm từ bây giờ cho phép Nhà Trắng cài cắm một ứng viên “cùng chí hướng” ngay trước thềm cuộc tranh luận về ghế chủ tịch, qua đó gia tăng ảnh hưởng chính trị lên định hướng tiền tệ.
Thị trường tiền tệ phản ứng gần như lập tức. Chỉ riêng phiên giao dịch thứ Sáu, đồng USD mất 2% so với Yen và 1.5% so với Euro, trước khi hồi phục nhẹ vào sáng thứ Hai. Lợi suất trái phiếu kho bạc kỳ hạn hai năm rơi xuống đáy ba tháng, trong khi công cụ định giá lãi suất tương lai tính xác suất Fed hạ lãi suất ngay cuộc họp tháng 09 lên tới hơn 95%.
Hai kênh truyền dẫn giải thích cho cú trượt giá của USD. Thứ nhất, mất mát nhân sự hàm ý một Hội đồng Thống đốc “dễ tổn thương”, để ngỏ khả năng Tổng thống bổ nhiệm gấp một nhân vật thân chính sách nới lỏng – điều mà thị trường lập tức chiết khấu vào đường cong lãi suất. Thứ hai, nguy cơ suy giảm tính độc lập thể chế khiến nhà đầu tư đòi hỏi bù rủi ro cao hơn khi nắm giữ tài sản định danh bằng USD, từ đó kích hoạt trào lưu tìm tới các kênh trú ẩn truyền thống như vàng và franc Thụy Sĩ. Cả hai yếu tố cùng kéo đồng bạc xanh xuống, bất chấp vị thế “tiền tệ dự trữ toàn cầu”.
Từ góc độ cơ cấu, Fed hiện chỉ còn sáu thành viên sau khi bà Kugler ra đi. Nếu Nhà Trắng nhanh chóng đề cử và Thượng viện – nơi đảng Cộng hòa kiểm soát – phê chuẩn, cán cân bỏ phiếu có thể lệch rõ về hướng “ôn hòa” hoặc “diều hâu” tuỳ quan điểm của ứng viên mới. Các nhà quan sát nhắc lại kịch bản 2019–2020, khi quá trình phê chuẩn bị kéo dài, khiến Fed phải vận hành với bộ khung thiếu ghế, làm giảm độ đa dạng quan điểm chuyên môn tại FOMC và tăng quyền lực tương đối của một vài cá nhân chủ chốt.
Một khía cạnh đáng chú ý khác là thời điểm. Thống kê lịch sử cho thấy mọi thay đổi nhân sự ở cấp thống đốc khi Fed đang trên ngưỡng xoay trục chính sách thường kéo theo biến động mạnh trên thị trường trái phiếu. Lần gần nhất Fed chứng kiến hai ghế khuyết liên tiếp (2016–2017), chênh lệch lợi suất (spread) giữa trái phiếu kỳ hạn 2 năm và 10 năm nới rộng hơn 40 điểm cơ bản chỉ trong sáu tuần, phản ánh sự bất định về quỹ đạo lãi suất. Nhà đầu tư hiện lo ngại kịch bản tương tự tái diễn, nhất là khi nền kinh tế Mỹ vừa công bố báo cáo việc làm yếu và lạm phát lõi vẫn cao hơn mục tiêu 2%.
Khả năng Tổng thống Trump lựa chọn một thống đốc “thân Nhà Trắng” cũng dẫn tới tranh cãi về tính độc lập chính sách. Dù Đạo luật Fed 1913 trao cho Hội đồng Thống đốc nhiệm kỳ cố định nhằm tách khỏi áp lực chính trị, thực tế cho thấy các tổng thống thường tận dụng quyền bổ nhiệm để hướng Fed tới mục tiêu tăng trưởng ngắn hạn. Điều này nếu tái khẳng định có thể làm giảm thiện cảm của các nhà đầu tư quốc tế, khiến chi phí phòng hộ rủi ro tiền tệ (USD hedge) tăng; từ đó kéo theo chi phí phát hành nợ bằng USD cao hơn cho cả doanh nghiệp Mỹ lẫn thị trường mới nổi.
Ở chiều ngược lại, một số chuyên gia lập luận việc sớm lấp ghế trống sẽ giúp Fed “đông đủ quân số” trước chu kỳ cắt giảm lãi suất, bảo đảm quy trình ra quyết định không bị gián đoạn. Họ nhấn mạnh rằng bà Kugler thuộc nhóm trung dung, do đó sự rút lui của bà không biến đổi ngay lập tức độ nghiêng chính sách. Tuy nhiên, đa số vẫn cho rằng rủi ro lớn hơn nằm ở tốc độ và tính minh bạch của quá trình bổ nhiệm – yếu tố gắn chặt với niềm tin của nhà đầu tư trong bối cảnh chu kỳ kinh tế Mỹ đang hạ nhiệt.
Tác động dây chuyền đã lan sang cả thị trường phái sinh lãi suất. Hợp đồng tương lai quỹ liên bang tháng 12 hiện định giá lãi suất xuống quanh 4.50%, thấp hơn 50 điểm cơ bản so với trước khi thông tin từ chức xuất hiện. Các nhà tạo lập thị trường cảnh báo nếu nhân vật kế nhiệm được cho là “phủ định” lập trường chống lạm phát của ông Powell, lợi suất thực có thể giảm sâu hơn nữa, tạo khoảng trống cho đồng USD tiếp tục suy yếu trong những tuần tới.
Đối với các ngân hàng trung ương khác, bước đi của Kugler vô tình đặt dấu hỏi về trật tự thể chế toàn cầu. Một Fed có nguy cơ “bị chính trị hóa” sẽ khiến các đồng nghiệp từ Frankfurt tới Tokyo cân nhắc kỹ hơn khi lập mô hình dự báo dòng vốn và dao động tỷ giá. Điều này hàm ý biến động ngoại hối song phương – đặc biệt EUR/USD và USD/JPY – có thể mở rộng biên độ so với giai đoạn Fed ổn định nhân sự.
Cuối cùng, rủi ro thị trường chưa dừng lại ở USD hay trái phiếu. Chỉ số S&P 500 giảm mạnh ngay sau bản tin, trước khi thu hẹp đà bán tháo, cho thấy tâm lý phòng thủ đã hình thành. Nếu tiến trình đề cử kéo dài hoặc xuất hiện tranh cãi gay gắt tại Thượng viện, khẩu vị rủi ro toàn cầu có thể sụt giảm, đẩy lợi suất Trái phiếu đầu tư (Investment Grade) xuống nhưng lại tăng chi phí vốn cho nhóm tín nhiệm thấp và thị trường mới nổi – hệ lụy thường thấy mỗi khi niềm tin vào điều hành vĩ mô của Mỹ bị lung lay.
Trong ngắn hạn, đồng USD khó tránh khỏi áp lực khi nhà đầu tư đồng thời đối mặt cú sốc nhân sự tại Fed và số liệu lao động gây thất vọng. Tuy nhiên, quỹ đạo dài hơi sẽ phụ thuộc vào ba ẩn số: ứng viên được Tổng thống đề cử là ai, thời gian Thượng viện phê chuẩn kéo dài bao lâu và liệu Fed có tiếp tục bảo vệ khung lạm phát 2% bất chấp sức ép chính trị. Cho tới khi các câu hỏi ấy được giải đáp, việc ông Powell lặng lẽ mất đi một đồng nghiệp trung dung – và Tổng thống Trump giành quyền bổ nhiệm sớm – sẽ còn là chất xúc tác khiến thị trường nghiêng về kịch bản “lãi suất hạ, USD yếu, rủi ro chính sách tăng”, ít nhất trong phần còn lại của năm 2025.
