Trung Quốc nắm giữ những vũ khí mới khi đối mặt với viễn cảnh về một cuộc xung đột thương mại khác với Mỹ, mở rộng phạm vi trả đũa trong những năm gần đây để bao gồm các công cụ có khả năng gây ra sự tàn phá đối với thương mại và tài chính toàn cầu.

Sáu năm sau khi Donald Trump bắt đầu cuộc chiến thương mại đầu tiên với Trung Quốc, Tổng thống mới đắc cử của Mỹ đã bổ nhiệm một loạt những người theo đường lối cứng rắn với Trung Quốc vào chính quyền của mình và đe dọa áp thuế 60% đối với hàng hóa Trung Quốc, mức thuế sẽ tàn phá thương mại giữa hai nước. Tình thế tiến thoái lưỡng nan đối với Trung Quốc hiện nay là thặng dư thương mại đáng kể của nước này với Mỹ có nghĩa là bất kỳ biện pháp đối phó trực tiếp nào cũng có thể có tác động hạn chế.

Trung Quốc đã thể hiện sự sẵn sàng sử dụng một số bước đi bất đối xứng chống lại thuế quan và hạn chế thương mại từ cả chính quyền của ông Trump và ông Biden. Nếu các mối đe dọa mới trở thành chính sách, Bắc Kinh có thể phải tiếp cận sâu hơn vào kho vũ khí của mình, có nguy cơ xảy ra xung đột thậm chí còn khó kiềm chế hơn.

"Các cuộc chiến thương mại đơn thuần và các biện pháp đối phó qua lại không thể giải quyết thỏa đáng những khác biệt trong tương lai giữa Trung Quốc và Mỹ", Wang Wen, hiệu trưởng điều hành của Viện nghiên cứu tài chính Trùng Dương thuộc Đại học Nhân dân Trung Quốc, cho biết.

Các giải pháp thay thế có sẵn cho Bắc Kinh không nhất thiết khiến bản thân Trung Quốc miễn nhiễm với hậu quả, một mối lo ngại đối với một nền kinh tế vốn đã sa lầy trong cuộc khủng hoảng bất động sản kéo dài.

Bán trái phiếu kho bạc Mỹ

Có lẽ hành động tàn phá nhất của Trung Quốc sẽ là bán tháo toàn bộ hoặc một phần lớn kho dự trữ trái phiếu kho bạc Mỹ của mình — lượng trái phiếu nắm giữ hiện lên tới khoảng 734 tỷ USD. Điều đó có thể gây áp lực tăng lên lợi suất trái phiếu Mỹ và gây gián đoạn cho thị trường tài chính toàn cầu.

Trung Quốc đã cắt giảm hơn một phần ba lượng trái phiếu nắm giữ trực tiếp kể từ năm 2017. Mong muốn đa dạng hóa các khoản đầu tư có nghĩa là đợt bán tháo có thể tiếp tục, đặc biệt là sau khi các quốc gia phương Tây đóng băng một số dự trữ ngoại hối của Nga sau cuộc xâm lược Ukraine. Một số sự sụt giảm cũng có thể phản ánh việc Trung Quốc chuyển đơn vị lưu ký được niêm yết sang Bỉ, thay vì nắm giữ trực tiếp trái phiếu.

Rủi ro: Việc Trung Quốc đột ngột bán tháo trái phiếu Mỹ sẽ khiến giá trái phiếu giảm, làm giảm giá trị tài sản nắm giữ của chính mình và cắt giảm giá trị dự trữ ngoại hối. Đồng NDT tăng cũng sẽ thúc đẩy các nhà xuất khẩu Mỹ tăng cường khả năng cạnh tranh do đồng USD rẻ hơn.

Làm yếu đồng NDT

Đồng NDT rẻ hơn sẽ giúp hàng xuất khẩu của Trung Quốc cạnh tranh hơn và giúp chống lại một số tác động của thuế quan tiềm tàng. Trong cuộc chiến thương mại đầu tiên vào năm 2018 và 2019, đồng NDT đã mất giá 11.5% so với đồng bạc xanh và bù đắp khoảng hai phần ba mức tăng thuế quan, theo phân tích của các nhà kinh tế của Morgan Stanley bao gồm Robin Xing.

Hơn một nửa số nhà kinh tế được Bloomberg khảo sát sau cuộc bầu cử Mỹ trong tháng này cho biết Bắc Kinh có thể làm yếu đồng NDT để đáp trả mức thuế quan tiềm tàng của Trump. Nhưng các nhà kinh tế có quan điểm khác nhau rất nhiều về mức độ của bất kỳ động thái phá giá tiền tệ nào như vậy từ mức tỷ giá hối đoái hiện tại là khoảng 7.24, với ước tính dao động từ 7.3 đến 8 đổi một USD vào năm 2025.

Rủi ro: Đồng NDT yếu hơn sẽ đẩy thặng dư thương mại kỷ lục của Trung Quốc lên cao và khiến các đối tác khác tức giận, những người có thể sẽ dùng đến thuế quan để giải quyết tình trạng mất cân bằng trong thương mại toàn cầu. Đồng NDT cũng có thể thúc đẩy dòng vốn chảy ra và làm nản lòng các nhà đầu tư nước ngoài hơn nữa khi rót tiền vào quốc gia này.

Hạn chế xuất khẩu các Khoáng sản quan trọng

Mùa hè năm ngoái, Bắc Kinh đã hạn chế bán gallium và germanium ra nước ngoài, hai kim loại đóng vai trò quan trọng đối với một số ngành công nghiệp bán dẫn, viễn thông và xe điện. Động thái này được coi rộng rãi là nỗ lực tạo đòn bẩy cho Trung Quốc thúc đẩy Nhà Trắng gỡ bỏ các biện pháp kiểm soát của chính mình.

Vài tháng sau, Trung Quốc tăng cường hạn chế xuất khẩu một số loại than chì khi Mỹ thắt chặt các quy định để ngăn chặn các loại chip tiên tiến vào Trung Quốc. Các biện pháp kiểm soát xuất khẩu vẫn tiếp tục với antimon là mặt hàng mới nhất được thêm vào danh sách.

Các hạn chế đối với những khoáng sản quan trọng này hoặc các khoáng sản quan trọng khác như đất hiếm, những mặt hàng mà nguồn cung do Trung Quốc thống trị, có thể khiến Mỹ không có được các vật liệu cần thiết để sản xuất công nghệ tiên tiến, ít nhất là trong ngắn hạn. Trung Quốc có danh sách phong phú để lựa chọn vì đây là nhà sản xuất hàng đầu của khoảng 20 nguyên liệu thô quan trọng.

Rủi ro: Các đối tác thương mại ngừng coi Trung Quốc là nhà cung cấp đáng tin cậy và tìm nguồn thay thế, đẩy nhanh quá trình đa dạng hóa chuỗi cung ứng từ Bắc Kinh.

Nhắm mục tiêu vào các công ty Mỹ

Kể từ cuộc chiến thương mại ban đầu, Bắc Kinh đã đưa ra luật mới như "danh sách thực thể không đáng tin cậy" và "luật chống cấm vận nước ngoài" để nhắm mục tiêu vào các công ty hoặc cá nhân mà họ coi là gây tổn hại đến sự phát triển của Trung Quốc. Viễn cảnh tịch thu tài sản hoặc chặn các giao dịch kinh doanh là một vấn đề đối với các công ty như Apple, Tesla hoặc Microsoft, những công ty có doanh thu hàng năm lên tới hàng chục tỷ USD chảy từ Trung Quốc.

Đánh giá an ninh mạng năm ngoái về hàng nhập khẩu từ nhà sản xuất chip nhớ lớn nhất của Mỹ, Micron Technology đã mở ra một mặt trận mới trong cuộc cạnh tranh công nghệ giữa hai quốc gia và các công ty có thể ngày càng bị cuốn vào tầm ngắm của các chính sách khác nhau từ hai chính phủ.

Vào tháng 09, các nhà chức trách cho biết Trung Quốc sẽ bắt đầu điều tra công ty mẹ của Tommy Hilfiger và Calvin Klein vì không sử dụng bông từ vùng cực tây Tân Cương, nơi Mỹ hạn chế thương mại do lo ngại về nhân quyền.

Rủi ro: Mỹ có thể dễ dàng trả đũa bằng cách nhắm mục tiêu vào các công ty Trung Quốc và các cuộc tẩy chay của người tiêu dùng do chính phủ chấp thuận có thể leo thang và nhanh chóng mất kiểm soát.

Xây dựng liên minh

Trung Quốc đã và đang ve vãn các đồng minh truyền thống của Mỹ một phần để làm giảm tác động của mối quan hệ xấu đi với đối tác thương mại lớn nhất của mình. Từ việc tuyên bố mong muốn "khởi đầu mới" với Nhật Bản cho đến việc hòa hoãn với Ấn Độ, các quan chức Trung Quốc đã tìm cách giảm bớt căng thẳng ngoại giao.

Một trong những chiến lược hiệu quả nhất mà Bắc Kinh có thể theo đuổi trong giai đoạn tiếp theo của cuộc chiến thương mại sẽ là "hình thành liên minh ở Âu Á cùng với ngoại giao thương mại để thuyết phục các đồng minh và đối tác của Mỹ rằng chính sách của Mỹ là liều lĩnh và có hại cho hòa bình và thịnh vượng", Matt Gertken, chiến lược gia địa chính trị trưởng của BCA Research, đã viết.

Ông nói thêm rằng việc Trung Quốc củng cố mối quan hệ với Nga — và ve vãn Đức, Nhật Bản và Australia — cho thấy điều này đã xảy ra.

Rủi ro: Các quốc gia sẽ muốn hưởng lợi từ sự cạnh tranh giữa Mỹ và Trung Quốc và sẽ miễn cưỡng chọn phe.