Tỷ lệ thất nghiệp gia tăng ở Trung Quốc đang đẩy hàng triệu sinh viên tốt nghiệp đại học vào thế khó, một số người buộc phải chấp nhận công việc lương thấp hoặc thậm chí sống bằng tiền lương hưu của cha mẹ, một hoàn cảnh khó khăn đã tạo ra một tầng lớp lao động mới được gọi là "những đứa trẻ dở dang - 烂尾娃".

Cụm từ này đã trở thành một từ thông dụng trên mạng xã hội trong năm nay, gợi nhớ đến từ khóa "những tòa nhà dở dang - 烂尾楼" dùng để chỉ hàng chục triệu ngôi nhà dang dở đã gây ảnh hưởng đến nền kinh tế Trung Quốc kể từ năm 2021.

Một số lượng kỷ lục sinh viên tốt nghiệp đại học trong năm nay đang săn lùng việc làm trong một thị trường lao động bị suy thoái do sự gián đoạn do COVID-19 gây ra cũng như các biện pháp siết chặt quản lý đối với các lĩnh vực tài chính, công nghệ và giáo dục của đất nước.

Tỷ lệ thất nghiệp của khoảng 100 triệu thanh niên Trung Quốc trong độ tuổi 16-24 đã tăng lên trên 20% lần đầu tiên vào tháng 04 năm ngoái. Khi đạt mức cao nhất mọi thời đại là 21.3% vào tháng 06 năm 2023, các quan chức Trung Quốc đã đột ngột đình chỉ chuỗi dữ liệu để đánh giá lại cách biên soạn số liệu.

Một năm sau, tình trạng thất nghiệp của thanh niên vẫn là vấn đề đau đầu, với tỷ lệ thất nghiệp được tái cấu trúc tăng vọt lên mức cao nhất năm 2024 là 17.1% vào tháng 07, khi 11.79 triệu sinh viên đại học tốt nghiệp vào mùa hè này trong một nền kinh tế vẫn đang bị đè nặng bởi cuộc khủng hoảng bất động sản.

Chủ tịch Tập Cận Bình đã nhiều lần nhấn mạnh rằng việc tìm kiếm việc làm cho những người trẻ tuổi vẫn là ưu tiên hàng đầu. Chính phủ đã kêu gọi mở thêm nhiều kênh để thanh niên tiếp cận với các nhà tuyển dụng tiềm năng, chẳng hạn như hội chợ việc làm, và đã đưa ra các chính sách kinh doanh hỗ trợ để giúp thúc đẩy việc tuyển dụng.

"Đối với nhiều sinh viên tốt nghiệp đại học Trung Quốc, triển vọng việc làm tốt hơn, sự thăng tiến trong xã hội, triển vọng cuộc sống tươi sáng hơn - tất cả những điều từng được hứa hẹn bởi một tấm bằng đại học - ngày càng trở nên khó nắm bắt", Yun Zhou, phó giáo sư xã hội học, Đại học Michigan cho biết.

Một số thanh niên thất nghiệp đã trở về quê hương để trở thành "những đứa trẻ toàn thời gian - 全职儿女", sống dựa vào tiền lương hưu và tiền tiết kiệm của cha mẹ.

Ngay cả những người có bằng sau đại học cũng không thoát khỏi tình cảnh này.

Sau nhiều năm leo lên nấc thang học thuật cực kỳ cạnh tranh của Trung Quốc, "những đứa trẻ dở dang" đang phát hiện ra rằng trình độ của chúng không đủ để đảm bảo việc làm trong nền kinh tế ảm đạm.

Các lựa chọn của họ bị hạn chế. Hoặc là họ cắt giảm kỳ vọng về những công việc lương cao hoặc tìm bất kỳ công việc nào để kiếm sống. Một số cũng đã chuyển sang phạm tội.

Zephyr Cao đã lấy bằng thạc sĩ từ Đại học Ngoại giao Trung Quốc danh tiếng ở Bắc Kinh vào năm ngoái.

Hiện 27 tuổi và trở về quê nhà Hà Bắc, Cao đã ngừng tìm kiếm công việc toàn thời gian sau khi mức lương thấp hơn mong đợi khiến anh nghi ngờ giá trị của việc học.

"Nếu tôi làm việc trong ba hoặc bốn năm sau khi học đại học, mức lương của tôi có lẽ sẽ tương đương với mức lương hiện tại của tôi khi có bằng thạc sĩ", Cao nói.

Cao cho biết anh đang cân nhắc theo đuổi chương trình tiến sĩ với hy vọng triển vọng của mình sẽ cải thiện sau vài năm nữa.

Amada Chen, một sinh viên mới tốt nghiệp Đại học Y khoa Trung Quốc Hồ Bắc, đã nghỉ việc bán hàng tại một doanh nghiệp nhà nước vào tuần trước sau chỉ một tháng.

Cô đổ lỗi cho quyết định của mình là do văn hóa làm việc độc hại và kỳ vọng không thực tế của sếp. Trong 15 ngày đầu tiên của thời gian thử việc, cô cũng chỉ nhận được 60 NDT (8.40 USD) một ngày mặc dù phải làm việc 12 giờ mỗi ngày.

"Tôi khóc mỗi ngày trong một tuần", cô nói.

Chen muốn trở thành một thanh tra chất lượng hoặc một nhà nghiên cứu, những công việc mà cô nghĩ sẽ phù hợp với kỹ năng của mình với tư cách là một chuyên gia y học cổ truyền Trung Quốc.

Nhưng sau hơn 130 lá thư xin việc, cô chủ yếu được cung cấp các vị trí liên quan đến bán hàng hoặc thương mại điện tử.

Chen cho biết cô đang xem xét lại hoàn toàn con đường sự nghiệp của mình và có thể chuyển sang nghề người mẫu.