Những loạt đòn đầu tiên trong cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung mới nhất cho thấy rõ Tập Cận Bình đang có cách tiếp cận thận trọng hơn so với nhiệm kỳ đầu tiên của Donald Trump.

Sau khi nhà lãnh đạo Mỹ đưa ra lệnh hoãn phút chót cho cả Canada và Mexico, mức thuế 10% của ông đối với Trung Quốc đã có hiệu lực sau nửa đêm theo giờ Washington vào thứ Ba. Chỉ trong vài giây, Bắc Kinh đã công bố mức thuế bổ sung đối với khoảng 80 sản phẩm có hiệu lực vào ngày 10 tháng 2, mở cuộc điều tra chống độc quyền đối với Google, thắt chặt kiểm soát xuất khẩu các khoáng sản quan trọng và thêm hai công ty Mỹ vào danh sách đen các thực thể không đáng tin cậy.

Sự trả đũa nhanh chóng nhưng được tính toán cho thấy Bắc Kinh đã rút ra được bài học từ cuộc chiến thương mại đầu tiên với Trump, khi Trung Quốc trả đũa bằng mức thuế ngang bằng hoặc gần bằng mức thuế mà Mỹ áp đặt. Lần này, Tập Cận Bình chỉ áp thuế đối với các sản phẩm của Mỹ trị giá 14 tỷ USD, một phần nhỏ trong mục tiêu của Trump, đồng thời thực hiện các biện pháp khác cho thấy khả năng của Trung Quốc trong việc gây thêm đau đớn cho các công ty Mỹ nếu cần.

Sự thay đổi này phản ánh cả thành công của Tập Cận Bình trong việc đa dạng hóa hàng nhập khẩu khỏi Mỹ kể từ nhiệm kỳ đầu tiên của Trump, cũng như tình hình kinh tế bấp bênh hơn của Trung Quốc. Nhà lãnh đạo Trung Quốc đã dựa vào sản xuất và doanh số bán hàng ở nước ngoài để duy trì tăng trưởng khi ông hành động để phá vỡ bong bóng bất động sản, trong khi phải đối mặt với áp lực giảm phát gia tăng.

Trung Quốc đang kiềm chế vì "có nhiều thứ để mất hơn" do mất cân bằng thương mại lớn với Mỹ, theo Larry Hu, người đứng đầu bộ phận kinh tế Trung Quốc tại Macquarie Group Ltd.

"Một cuộc chiến thuế quan toàn diện không có lợi cho Trung Quốc", ông nói thêm. "Thay vào đó, Trung Quốc có khả năng sẽ phản ứng với thuế quan chủ yếu thông qua các biện pháp kích thích trong nước".

Câu trả lời thận trọng của nhà lãnh đạo Trung Quốc đã tránh được sự xáo trộn của thị trường, vốn đã bị ảnh hưởng nặng nề trong tuần qua bởi những thay đổi về thuế quan của Trump. Chỉ số Hang Seng China Enterprises của các cổ phiếu Trung Quốc được niêm yết tại Hồng Kông đã phục hồi và tăng 3.5% vào thứ Ba, trong khi đồng NDT ở nước ngoài hầu như không thay đổi sau khi thu hẹp các khoản lỗ trước đó.

Câu hỏi hiện nay là liệu các nhà lãnh đạo của các nền kinh tế lớn nhất thế giới có thể nhanh chóng đạt được thỏa thuận hay không. Ông Trump cho biết vào thứ Hai rằng ông sẽ tìm kiếm một thỏa thuận với Trung Quốc và cho biết các cuộc đàm phán sẽ diễn ra trong thời gian ngắn. Ông đã hạ thấp điều đó vào thứ Ba sau khi thuế quan có hiệu lực, nói rằng không cần phải vội vàng nói chuyện với Tập và một cuộc gọi sẽ diễn ra vào thời điểm thích hợp.

Các cuộc đàm phán giữa hai nhà lãnh đạo sẽ cung cấp cái nhìn đầu tiên về các ưu tiên của Trump lần này. Tổng thống Mỹ đã xen kẽ các cuộc nói chuyện cứng rắn về Trung Quốc với các tuyên bố ôn hòa hơn, vạch ra các đường nét tiềm năng của một thỏa thuận.

Ông Trump muốn thương mại cân bằng hơn và đã ra lệnh đánh giá lại một thỏa thuận mà ông đã ký vào năm 2020, được gọi là thỏa thuận Giai đoạn Một, cho rằng các cuộc đàm phán về thuế quan với Trung Quốc vẫn có thể kéo dài trong nhiều tháng. Nhưng ông cũng đang tìm kiếm sự giúp đỡ của Tập để nhanh chóng ngăn chặn cuộc chiến của Nga ở Ukraine và đang thúc đẩy Trung Quốc chia quyền sở hữu ứng dụng video TikTok với một công ty Mỹ trong thời hạn 75 ngày đang trôi qua.